Zwarte rat rukt op in Nederland
Bij de meesten van ons zorgt alleen de gedachte aan een rat al voor kippenvel. Het dier heeft nu eenmaal een negatief imago. En terecht. Er is zelfs reden temeer voor bezorgdheid nu met name de zwarte rat zijn territorium lijkt uit te breiden. Kwam het dier tot voor kort vooral voor in Zuid-Nederland, inmiddels duikt hij ook op talloze andere plekken op. En daarmee hoeven we niet blij te zijn.
Onze strijd tegen knaagdieren als ratten en muizen is altijd al fel en moeilijk geweest. Reden daarvoor is de grote schade, die deze dieren aanrichten en de vervuiling die zij veroorzaken. Aangevreten voedselvoorraden en vuilniszakken spreken voor zich. Jaarlijks wordt door ratten en muizen gezamenlijk voor meer dan 30 miljoen ton voedsel vernield. Daarnaast maken vooral ratten ook materialen die niet eetbaar zijn, kapot. Ze knagen aan hout en verpakkingen, maar ook aan elektriciteit- en computerkabels.
Verspreiding van ziektes
Ratten zijn bovendien belangrijke verspreiders van veel ziektes. Het overbrengen daarvan gebeurt door uitwerpselen, urine, haren en bacteriën. De pest is bijvoorbeeld een plaag, die door ratten wordt verspreid. Maar ook de ziekte van Weil en de pseudo-vogelpest zijn ernstige ziektes, die worden toegeschreven aan de rat.
Grote oren
Oorspronkelijk is de zwarte rat afkomstig uit Zuidoost Azië. Daar bivakkeert het dier vooral in bomen. De plaatselijke bevolking treft het dier vaak aan op de daken van hun huizen, wat hem de bijnaam ‘dakrat’ heeft opgeleverd. Op zoek naar eten weet de zwarte rat de weg naar binnen te vinden. Aan boord van schepen reisde hij mee naar Europa. De zwarte rat vond zijn weg vanuit de schepen in de havens naar de graansilo’s. Via transporten kwam hij vervolgens terecht bij boerenbedrijven. Vooral de bio-industrie in Brabant werd het slachtoffer, maar ook in Zeeuws Vlaanderen en aangrenzende delen van België komt het dier voor. Vooral boeren hebben steeds vaker last van de zwarte rat. De reden hiervoor is nog onduidelijk. De zwarte rat is een uitstekende klimmer en hij voelt zich dan ook op zijn gemak op hoog gelegen plaatsen. In tegenstelling tot zijn bruine ‘bloedverwant’ die een uitgesproken voorkeur voor riolen heeft, zoekt de zwarte rat liever warmere ruimten op. Bij voorkeur nestelt hij zich onder het dak. Deze rat is voornamelijk ’s nachts actief en eet alles wat los en vast zit. Hij heeft een spitse snuit en een lange staart. Daarnaast vallen vooral zijn grote oren en zijn vacht op, die aan de onderkant grijs en zilverachtig is. Een volwassen zwarte rat is 15 tot 25 cm lang. De zwarte rat gelooft niet in gezinsbeperking. Zo brengen de wijfjes in de eerste twee jaar van hun leven per jaar 6 nesten van 6 tot 10 jongen ter wereld.
Ongenode gast
Het mogelijke risico op schade en het reële gevaar voor het overbrengen van ziektes maakt van de rat – bruin en zwart – een ongenode gast. U kunt het dit dier zo moeilijk mogelijk maken om nestgelegenheid en voeding te vinden bij u in de omgeving. Dat betekent dat mogelijke nestplekken moeten worden verwijderd of in ieder geval grondig worden afgesloten, maar ook dat toegangswegen (gaten in muren, kapotte rioleringen, etc.) gerepareerd en afgesloten moeten worden. Het afval dient regelmatig te worden opgeruimd. Afgezien van schuilplaatsen kan dit de rat immers uitnodigen op zoek te gaan naar voedsel.
Slim en sluw
Voelt u zich zo langzamerhand de Rattenvanger van Hamelen en vormen de dieren een ware plaag? Dan wordt het tijd om een vakkundige ongediertebestrijder in te schakelen. Sommige middelen zijn zeer effectief, maar mogen alleen worden gebruikt door bestrijders die in het bezit zijn van een bewijs van deskundigheid. De zwarte rat geldt bovendien als slim en sluw. Het dier is angstig voor nieuwe dingen en laat zich daarom moeilijk vangen. Hij zal zich ook niet snel laten verleiden tot het eten van bestrijdingsmiddelen.